رزماری (داروی روزمارینوس) گیاهی همیشه سبز با برگ های سوزنی شکل و با رایحه ای چوبی است.
اگرچه از گیاه رزماری بعنوان یک چاشنی غذایی استفاده می شود اما بعنوان یکی از مهمترین گیاهان معطر و دارویی در تمام جهان شناخته شده است.
روغن رزماری استخراج شده از یک ماده اصلی از گیاه رزماری است که در بطری های کوچک نگهداری و فروخته می شوند. اگرچه نام روغن برای این محصول به کار برده می شود اما حاوی چربی نمی باشد.
به دلیل استفاده از روغن رزماری در طب سنتی، امروزه بسیاری از پزشکان به مزایای بالقوه این گیاه برای سلامتی پی برده اند.
اگرچه بیشتر تحقیقات انجام شده در برخی از کاربردهای طب سنتی پشتیبانی می شوند اما هنوز کاربردهای جدید برای استفاده معتبر در طب مدرن ارائه نشده است. در اینجا به ۱۴ خاصیت و کاربرد احتمالی روغن ضروری رزماری اشاره می شود.
۱) رزماری برای بهبود عملکرد مغز مفید است.
در یونان و روم باستان از رزماری برای تقویت حافظه استفاده می شد. . تحقیقات نشان می دهد که استنشاق روغن رزماری مانع از تجزیه استیل کولین بعنوان یک ماده شیمیایی مغز برای تفکر، تمرکز و حافظه می شود. ( گیرنده استیلکولین پروتئین غشایی درونی است که نسبت به اتصال ترارسان عصبی استیلکولین واکنش نشان میدهد. ) زمانیکه در اتاقی که ۲۰ جوان بزرگسال بودند رایحه روغن رزماری پخش شد آنها با سرعت و دقت بیشتری در ارتباط با استنشاق رایحه رزماری به سوالات ریاضی پاسخ می دادند. علاوه براین ،سطح خون با استنشاق رایحه رزماری افزایش می یابد. این رایحه همانند رایحه گل محمدی می تواند از طریق تنفس به تنهایی وارد بدن شود و سطح عملکرد درست خون را افزایش دهد. به همین منظور، با انجام آزمایش روی دانشجویان پرستاری در زمان استنشاق رزماری نشان می دهد که سطح خون و یادگیری اطلاعات در مقایسه با عدم استفاده از روغن ضروری رزماری افزایش یافته است.
در خلال تحقیقات دیگر نشان می دهد که تنفس رزماری و سایر روغن های ضروری ممکن است عملکرد مغز را در بزرگسالان مسن که به زوال عقل (آلزایمر) مبتلا هستند بهبود بخشد. اگرچه در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز می باشد.
خلاصه مطلب : روغن رزماری ممکن است در تمرکز و یادآوری اطلاعات و افزایش حافظه نقش داشته باشد. همچنین، این احتمال نیز وجود دارد که استنشاق رزماری حتی با افزایش سن در بهبود حافظه نقش دارد اگرچه در این زمینه به انجام تحقیقات بیشتری نیاز خواهد بود.
۲) رشد مو را تحریک می کند.
آلوپسی آندروژنتیک . ﺷـﺎﻳﻊ. ﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻠـﺖ رﻳـﺰش ﻣـﻮ ﺑﻌـﺪ از ﺑﻠـﻮغ اﺳـﺖ که بعنوان طاسی مردانه شناخته می شود اگرچه زنان نیز تحت تاثیر این مورد قرار می گیرند. روغن رزماری با جلوگیری از حمله تستوسترون به فولیکول های مو می تواند بیماری طاسی سر (آلوپسی آندروژنتیک ) را درمان کند.
اگر در زمانیکه مردان به آلوپسی آندروژنتیک مبتلا می شوند از روغن رزماری رقیق شده به مدت شش ماه روزی دو مرتبه روی سر ماساژ دهند با ضخامت مو و رویش مجدد موهایشان مواجه خواهند شد. در طب سنتی از روغن رزماری برای ماساژ مو بعنوان ماینوکسیدیل (روگاین) برای رویش مجدد مو یاد می کنند. علاوه براین، افرادی که از روغن رزماری برای رویش و ضخامت موهایشان استفاده می کنند در مقایسه با ماینوکسیدیل با خارش پوست سر کمتری مواجه اند که این امر نشان دهنده این است که رزماری از تحمل بالاتری نسبت به حساسیت های پوست سر برخوردار می باشد.
در تحقیقات دیگر نشان می دهد که روغن رزماری ممکن است با ریزش موهای تکه ای یا آلوپسی آره تا مبارزه می کند . ( آلوپسی آره آتا یک علت شایع ریزش مو است و معمولا باعث ایجاد نواحی گرد طاس روی پوست سر می شود گرچه ممکن است این بیماری غیر از پوست سر، ابروها، مژه ها، ناحیه تناسلی و زیربغل را نیز درگیر کند. ) نیمی از جمعیت زیر ۲۱ سال و حدود ۲۰ درصد از افراد بالای ۴۰ سال تحت تاثیر استفاده از روغن رزماری رقیق شده برای درمان مو قرار گرفته اند و با نتایج رضایت بخشی مواجه شده اند.
زمانیکه در طول تحقیقات انجام شده، افراد مبتلا به آلوپسی آره تا، روزانه به مدت ۷ ماه از روغن رزماری برای ماساژ پوست سر خود استفاده کردند نشان داد که ۴۴% از افراد در مقایسه با تنها ۱۵% افراد در گروه کنترل (که از روغن های خنثی جوجوبا و گندم استفاده می کردند) با درمان و بهبود ریزش مو مواجه شدند.
خلاصه مطلب: روغن رزماری ممکن است با انواع خاصی از ریزش مو از جمله طاسی مردانه و ریزش موهای تکه ای (سکه ای) مبارزه کند .
۳) روغن رزماری به تسکین درد کمک کند.
در طب سنتی از روغن ضروری رزماری بعنوان یک آرام بخش برای دردهای خفیف استفاده می شود. در طول مطالعه دو هفته ای انجام شده نشان می دهد، افرادی که دچار سکته مغزی توانسته اند ۳۰ % درد شانه خود را با دو بار در روز ماساژ روغن رزماری در زمان کاردرمانی کاهش دهند.
علاوه براین، در مطالعه روی حیوانات نشان می دهد که روغن رزماری تا حدی نسبت به استامینوفن موثرتر است و حتی می تواند بعنوان یک داروی ضد درد (مسکن) بدون نسخه قلمداد شود.
خلاصه مطلب: از روغن ضروری رزماری در طب سنتی بعنوان یک مسکن آرام بخش استفاده می شود. در طول مطالعات مقدماتی انجام شده روغن رزماری با خاصیت تسکین درد تایید شده است و می تواند موثرتر از مصرف استامینوفن باشد.
۴) برخی از حشرات را دفع می کند.
برای جلوگیری از گسترش و زاد و ولد حشرات مضر که امکان بروز هر گونه گازگرفتگی یا حمله در باغات وجود داشته باشد از روغن ضروری رزماری بعنوان یک عامل طبیعی به جای محصولات شیمیایی استفاده می شود. زمانیکه از روغن رزماری بعنوان سم برای دفع آفات گیاهان گلخانه ایی مانند گوجه فرنگی استفاده می شود ۵۲ درصد از کلونی عنکبوتی بدون آسیب رسیدن به بافت گیاهان کاهش می یابد.
همچنین، استفاده از رزماری برای دفع برخی از حشرات مکنده خون در جلوگیری از گسترش باکتری ها و ویروس ها مفید می باشد. در طول تحقیقات انجام شده از مقایسه میان روغن رزماری با ۱۱ روغن ضروری دیگر نشان می دهد که روغن ضروری رزماری از بیشترین اثر دافع بر روی پشه ها و ویروس زیکا برخوردار می باشد. با ۱۲٫۵% کاهش غلظت روغن ضروری رزماری می توان ۱۰۰% پشه ها را به مدت ۹۰ دقیقه دفع کرد.
علاوه براین، اسپری حاوی ۱۰% روغن ضروری رزماری بطور مشابه در کنار حشره کش های شیمیایی درکنترل شیوع کنه های پا سیاه وبیماری لایم در مناطق آلوده به کنه در شمال شرقی آمریکا موثر می باشد.
خلاصه مطلب: روغن ضروری رزماری در سموم دفع آفات طبیعی برای از بین بردن حشرات خاص کاربرد دارد. علاوه براین، از این روغن برای دفع برخی حشرات خونخوار مانند پشه ها و کنه های خاص استفاده می شود.
۵) روغن رزماری باعث کاهش استرس می شود.
عوامل زیادی از جمله آزمون های مدرسه می تواند باعث ایجاد اضطراب و استرس شود. استنشاق روغن ضروری رزماری ممکن است در کاهش استرس امتحان به دانش آموز کمک کند.
زمانیکه دانشجویان پرستاری قبل و در طول زمان آزمون روغن رزماری پراکنده در هوا را استنشاق می کردند ضربان نبض آنها حدود ۹% کاهش یافت. این درحالیست که، بدون استنشاق روغن رزماری هیچ گونه تغییر قابل توجهی در ضربان نبض شان رخ نداد.
از آنجا که افزایش ضربان نبض شدت استرس کوتاه مدت را نشان می دهد اما اسپری روغن ضروری رزماری در هوا ممکن است بطور طبیعی به کاهش استرس کمک کند.
علاوه براین، زمانیکه ۲۲ بزرگسال جوان به مدت ۵ دقیقه روغن رزماری را استشمام کردند بزاق آنها در مقایسه با کسانی که ترکیب دیگری غیر از روغن رزماری را بو کرده اند ۲۳% کمتر هورمون استرس کوتیزول ترشح کرده است.
افزایش سطح کورتیزول می تواند سیستم ایمنی بدن را از بین ببرد و منجر به بروز مشکلات احتمالی دیگر مانند بی خوابی و خلق وخوی تند می شود.
خلاصه مطلب: استنشاق روغن ضروری رزماری ممکن است استرس را در زمان امتحان کاهش دهد. روغن رزماری ممکن است سطح هورمون کورتیزول که منجر به بروز اثرات مضر در بدن می شود را کاهش دهد.
۶) روغن رزماری گردش خون را افزایش می دهد.
گردش خون ضعیف (کاهش سطح فشار خون) یکی از شکایت های رایج مردم به پزشک است.این امر بیشتر با کاهش دمای دست و پاها مشخص می شود.
اگر در دمای هوای نسبتا گرم نوک انگشتان دست و پا سرد می شود استفاده از روغن ضروری رزماری قابل تایید است. در یکی از مطالعات اخیر در مورد یک زن مبتلا به بیماری رینود (ضعف و کرختی دایمی انگشتان دست و پا) نشان می دهد استفاده از روغن رزماری و ماساژ دست و انگشتان پا منجر به خنثی شدن اختلال گردش خون شد. تاثیر روغن رزماری بر روی دست و پا مانند انرژی حرارتی تایید شده است.
بنابراین، اگر به بیماری رینود مبتلا هستید و یا بر اثر سرماخوردگی با انقباض رگ های خونی انگشتان دست و پا مواجه اید ماساژ روغن ضروری رزماری منجر به بازشدن رگ های خونی می شود و در نتیجه دمای بدنتان گرم و براحتی می توانید انگشتان دست و پای خود را حرکت دهید.
برای تایید تاثیرات روغن رزماری به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز می باشد اما اثر رزماری ممکن است بسیار کم هزینه و با ارزش تر باشد.
خلاصه مطلب: اگر انگشتان دست و پا سرد است ماساژ روغن رزماری ممکن است در گرم شدن آنها نقش موثری داشته باشد. استفاده از روغن رزماری در بهبود بیماری رینود با انجام تحقیقات بیشتر و گسترده تر نقش دارد.
۷) روغن رزماری به شما در ایجاد حس مطلوب کمک می کند.
در طب سنتی از روغن رزماری معمولا برای تسکین فشار روحی و خستگی استفاده می شود. زمانیکه ۲۰ نفر از بزرگسالان سالم در مقایسه با استنشاق روغن های دارونمای دیگر روغن رزماری را استنشاق کردند توانستند ۳۰% بیشتر از سایرین احساس تسکین روحی و روانی و ۲۵% احساس خواب آلودگی کمتر را تجربه کنند.
افزایش سطح هوشیاری مربوط به تغییر در امواج مغزی و افزایش ضربان قلب ،تنفس و فشار خون را می توان با بوییدن روغن ضروری رزماری تسکین بخشید و تجربه کرد.
استفاده از روغن ضروری رزماری رقیق شده روی پوست از مزایای مشابه این موضوع برخوردارست و به مغز فرمان تسکین امواج مغزی و روحی را می دهد.
در یک مطالعه رو ۳۵ فرد سالم نشان می دهد، ۲۰ دقیقه ماساژ روغن رزماری رقیق شده روی پوست نسبت به روغن های دارونما باعث شد تا افراد احساس توجه ،هوشیاری، انرژی و نشاط بیشتری داشته باشند.
اگرچه ،در این زمینه برای تایید نتایج به تحقیقات بیشتری نیاز می باشد.
خلاصه مطلب: در چند مطالعه اخیر نشان می دهد که روغن رزماری ممکن است باعث افزایش توجه، هوشیاری، انرژی و خلق و خو شود . با این وجود به تحقیقات بیشتری نیاز می باشد.
۸) روغن رزماری در کاهش التهاب مفاصل مفید می باشد.
شواهد اولیه نشان می دهد که روغن رزماری ممکن است در کاهش التهابات بافتی که منجر به تورم ، درد و سفتی عضلات می شود نقش موثری داشته باشد.
ماساژ روغن رزماری ممکن است منجر به جلوگیری از مهاجرت گلبول های سفید خون به بافت های آسیب دیده برای آزاد سازی مواد شیمیایی التهابی شود.
زمانیکه افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید (یا روماتیسم مفصلی شایعترین بیماری التهابی سیستمیک مفاصل بوده و جزء بیماریهای خود ایمنی مزمن محسوب می شود) سه بار در هفته زانوهای خودشان را با روغن رزماری ماساژ دهند در خلال دو هفته ۵۰% با کاهش درد التهابی زانو مواجه خواهند شد. که این موضوع در میان افرادی که از روغن های دارونما استفاده می کردند ۱۲% کاهش درد دیده شده است.
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به عضلات، بافت ها ، زانوها و سایر مفاصل حمله می کند و در نهایت منجر به آسیب رساندن به پوشش مفصلی و التهاب خواهد شد.
در این زمینه به تحقیقات بیشتری برای بررسی تاثیر روغن رزماری بر التهاب مفاصل نیاز می باشد.
خلاصه مطلب: از روغن رزماری رقیق شده بصورت موضعی ممکن است برای کاهش التهاب زانوها و مفاصل و همچنین تسکین درد ناشی از آرتریت روماتوئید استفاده می شود.با این وجود، برای تایید خاصیت روغن رزماری دراین زمینه به تحقیقات گسترده تری نیاز می باشد.
۹-۱۳) سایر کاربردهای روغن رزماری
دانشمندان در حال بررسی سایر کاربردهای روغن رزماری می باشند اما انجام مطالعات انسانی دراین زمینه بسیار محدود می باشد.
مطالعات آزمایشگاهی معادل تحقیقات انسانی نبوده و بیش از هر چیزی نیاز به استفاده از روغن های ضروری از طریق استنشاق یا استفاده های موضعی است تا بتوان به دستاوردهای قابل قبولی برای افراد دست یافت.
علاوه براین، در برخی از مطالعات حیوانی نشان می دهد که روغن رزماری را بصورت خوراکی تجویز کرده اند در حالیکه این موضوع هرگز توصیه نمی شود. زیرا، روغن های ضروری را هرگز نباید قورت داد.
با این حال، روغن ضروری رزماری ممکن است برای موارد زیر مفید و کاربرد داشته باشد:
● سرطان: با توجه به مطالعات آزمایشگاهی روغن رزماری به دلیل برخورداری از خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی می تواند با سلول های سرطانی مقابله کند.
● کبد و سلامت دستگاه گوارش: در مطالعات حیوانی نشان می دهد که روغن رزماری در ترشح صفرا و هضم چربی نقش حائز اهمیتی دارد و به دلیل برخورداری از مکانیسم دفاعی آنتی اکسیدانی می تواند از کبد محافظت کند.
● مسمومیت غذایی: روغن رزماری می تواند از رشد برخی سلول های باکتری که منجر به مسمومیت غذایی می شوند جلوگیری می کند. این موضوع به استفاده رقیق از روغن با درجه غذایی کم برمی گردد. البته توصیه می شود که این روش هرگز در خانه تجربه نشود.
● عوارض جانبی آنتی بیوتیک: روغن رزماری و سایر روغن های ضروری ممکن است در افزایش تاثیر آنتی بیوتیک ها نقش داشته باشند. مصرف دوز کم این داروها منجر به کاهش عوارض جانبی خواهد شد.
● مقاومت به آنتی بیوتیک ها: روغن رزماری و سایر روغن های ضروری ممکن است دیواره سلولی باکتری های مقاوم در مقابل آنتی بیوتیک ها را ضعیف کند که این امر نه تنها به دیواره های باکتری آسیب می رساند بلکه امکان ورود آنتی بیوتیک ها را فراهم می کند.
خلاصه مطلب: استفاده از روغن رزماری تا حدی در برابر سرطان، مسمومیت غذایی و کبد و سلامت دستگاه گوارش مفید می باشد. با این وجود، هنوز هیچ گونه مطالعه انسانی در مورد این تاثیرات صورت نگرفته است.
۱۴) کاربرد آسان روغن رزماری
روغن رزماری را می توان بصورت استنشاق و یا موضعی استفاده کرد. برای استفاده موضعی روی بدن یا پوست سر روزانه باید چند قطره از این روغن به خوبی ماساژ داده شود.برای استنشاق بوی روغن رزماری از بطری های اسپری شکل استفاده می شود تا بتوان هوای داخل اتاق را مطبوع کرد. اگرچه برخی از تولید کنندگان بر این ادعا هستند که قورت دادن یا مصرف خوراکی روغن های ضروری بی خطر است اما هنوز شواهد علمی قابل قبولی در این زمینه بخصوص برای استفاده طولانی مدت بدست نیامده است. بنابراین ،هرگز نباید روغن های ضروری را قورت داد.
در اینجا به چند کاربرد آسان برای بوییدن و یا استفاده موضعی روغن رزماری اشاره می شود:
• استنشاق
ساده ترین کاربرد روغن رزماری بوییدن آن است. در واقع، چند قطره از روغن رزماری را روی پارچه یا دستمال اسپری کنید و نزدیک صورت خود نگه دارید. بسیاری از افرادی که از راهکارهای دیفیوزرهای آروماتراپی (آروماتراپی و رایحه درمانی با گیاهان دارویی و خواص رایحه درمانی) بهره می برند از اسانس روغن رزماری برای مطبوع نمودن هوای اطرافشان استفاده می کنند.
بطور کلی، از قرار دادن دیفیوزر در کنار نوزادان و خردسالان خودداری نمایید زیرا آگاهی از میزان استنشاق برای آنها دشوار است.
• استفاده موضعی
رزماری و سایر روغن های ضروری را می توان بر روی پوست ماساژ داد زیرا به راحتی جذب جریان خون می شوند.
بطور کلی، توصیه می شود که روغن های ضروری را با یک روغن خنثی مانند روغن جوجوبا رقیق کنید. این موضوع به شما کمک می کند تا از تحریک احتمالی پوست و تبخیر زودهنگام رزماری جلوگیری شود.
در اینجا به چند کاربرد کلی برای رقیق سازی روغن ها در جهت استفاده موضعی اشاره شده است:
پس از رقیق شدن روغن ضروری، روغن را از قسمت پایین پا به سمت بالا برای ماساژ زانوها و تسکین درد عضله بکشید و به خوبی روی پوست خود بمالید. این امر منجر به بهبود جریان خون و جذب بهتر روغن رزماری می شود.
از مصرف روغن ضروری رزماری و سایر روغن های ضروری دیگر در پوست آسیب دیده شده و یا در مناطق حساس مانند چشم جدا خودداری کنید.
بطور کلی توصیه می شود در دوران بارداری و بیماری صرع و یا فشار خون بالا از مصرف موضعی روغن رزماری جدا خودداری شود. روغن رزماری ممکن است برای هر یک از شرایط فوق زیان آور باشد .
خلاصه مطلب: شما می توانید روغن ضروری رزماری را استشمام و یا بر روی پوست خود ماساژ دهید. با اسپری رزماری در اتاق می توانید آن را براحتی ببویید و هوای اتاق را مطبوع کنید. اگر از روغن رزماری به صورت موضعی استفاده می کتید باید آن را یکی از روغن های حامل مانند روغن جوجوبا رقیق کرده تا از تحریک و خارش پوست جلوگیری بعمل آید.
• نکته آخر
روغن ضروری رزماری از یک گیاه خوراکی مشتق می شود که سالیان زیادی است از آن در طب سنتی استفاده می شود و اکنون در مطالعات علمی بعنوان یک ماده مفید شناخته شده است.
اگرچه تا به الان اکثر مطالعات و تحقیقات گردآوری شده در مرحله مقدماتی است اما نشان می دهد که این روغن ضروری برای بهبود تمرکز ذهنی و حافظه، مبارزه با ریزش مو، تسکین درد و التهاب مفاصل، دفع حشرات گزنده و کاهش سطح استرس، و در نهایت افزایش سلامتی مفید می باشد.
بنابراین، اگر قصد امتحان روغن رزماری را دارید کافیست آن را استشمام کنید و یا برای استفاده موضعی با یک روغن حامل رقیق کنید. این نکته را به یاد داشته باشد که روغن رزماری غلیظ است و شما در هر بار زمان مصرف باید تنها از چند قطره آن استفاده نمایید.